CHŁONNOŚĆ TERENÓW ZIELENI W MIEŚCIE – STUDIUM PRZYPADKU MIASTA ZIELONA GÓRA

Artykuł przedstawia próbę zwrócenia uwagi na brakujące standardy urbanistyczne dla terenów miejskich. Przeanalizowano aktualne wskaźniki do szacowania chłonności terenu niezbędnego do programowania ogólnodostępnych terenów wypoczynkowych. Przedstawiono studia literaturowe nad wskaźnikami chłonności zagospodarowania terenu, służące ustaleniu relacji pomiędzy intensywnością i gęstością zabudowy wokół powierzchni biologicznie czynnych – lasów, parków i zieleńców. Zaprezentowano również możliwości wykorzysta modelowania z wykorzystaniem sztucznych sieci neuronowych dla oceny chłonności i pojemności terenów miejskich. W artykule zaprezentowane zostały podstawy teoretyczne, możliwe do wykorzystania w pracach doświadczalnych, pomocnych w określeniu czynników i elementów wpływających na uwarunkowania urbanistyczne. Badanie chłonności terenów zieleni w miastach przyczynia się do zachowania różnorodności biologicznej w granicach środowiska zurbanizowanego miast. Artykuł może pomóc zidentyfikować problemy w prowadzeniu polityki zrównoważonego rozwoju w miejskich obszarach funkcjonalnych. Zapis urbanistyczny w lokalnych dokumentach planistycznych tj studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy czy miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, powinien wyróżniać i chronić tereny zieleni miejskiej z uwzględnieniem granic ich chłonności i pojemności. Konieczność monitoringu i kontroli polityki zagospodarowania przestrzennego mimo, że wymuszona ustawowo w ramach ustaleń ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, nie wskazuje jednolitego zestawu wymaganych standardowych wskaźników urbanistycznych, które umożliwiłyby jakiekolwiek bilansowanie wartości w jednostkach przestrzennych. Widoczna jest potrzeba ujęcia ich w spójnym i kompletnym zbiorze regulacji.

Pełny tekst (pdf)

1. Kopietz-Unger J.: Założenia planowania przestrzennego na rzecz ochrony klimatu i oszczędności energii, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra, 2010.
2. Śleszyński P., Komornicki T., Deręgowska A., Zielińska B.: Analiza stanu i uwarunkowań prac planistycznych w gminach w 2013 roku. https://www.mr.gov.pl/ media/5139/analiza_2013.pdf. (dostęp: 16.02.2016 r.).
3. Polska Polityka Architektoniczna. Polityka jakości krajobrazu, przestrzeni publicznej, architektury – dokument opracowany z inicjatywy Polskiej Rady Architektury, Stowarzyszenia Architektów Polskich pod patronatem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego przez reprezentantów ZG SARP, ZG TUP, Krajowej Izby Architektów RP, Polskiej Rady Architektury, środowiska architektów krajobrazu oraz Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków, 2008, s. 5. http://www.sarp.org.pl (dostęp: 16.02.2016 r.).
4. Dąbrowska-Milewska G.:Standardy urbanistyczne dla terenów mieszkaniowych – wybrane zagadnienia. Architecturae et Artibus, no. 1, 2010, pp. 17-31.
5. Schwarz N., 2010. Urban form revisited—Selecting indicators for characterising European cities, Landscape and Urban Planning, no. 96, pp 29–47.
6. Bazan - Krzywoszańska A.: Rozwój społeczno-przestrzenny Zielonej Góry po 1945 roku. Dynamika rozwoju od miasta małego do miasta średniej wielkości, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2013.
7. Zipser T.: Zasady planowania przestrzennego, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1983.
8. Wang X., 2010. Research Review of the Ecological Carrying Capacity, Journal of Sustainable Development, vol. 3, no. 3, pp. 263-265.
9. Graja-Zwolińska S.: Rola wskaźnika chłonności turystycznej w kształtowaniu przestrzeni turystycznej parków narodowych, Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej R.11. Zeszyt 4 (23) 2009, s.187-192.
10. Kostrowicki, A.: Metoda określania odporności roślin na uszkodzenia mechaniczne powstałe na skutek wydeptywania, Prace IGiPZ PAN, 139, Wydawnictwo Ossolińskich, 1981.
11. Leśniak M.: Projekt strefowania turystyki w Parku Krajobrazowym Doliny Baryczy, Biblioteka Doliny Baryczy, 2009.
12. Skiba M, Bazan-Krzywoszańska A., Polityka przestrzenna Zielonej Góry źródłem zagrożeń dla zrównoważonego rozwoju miasta, Czasopismo Techniczne: Architektura, r. 107, z.14, 2010, s. 143-152.
13. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Zielonej Góry, uchwała Nr XXIV/256/2000, Rada Miejska w Zielonej Górze, Zielona Góra 2000.
14. Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Zielonej Góry, uchwała Nr XXVIII/392/08, Rada Miasta Zielona Góra, Zielona Góra 2008.
15. Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Zielonej Góry, uchwała Nr III/19/10, Rada Miasta Zielona Góra, Zielona Góra 2010.
16. Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, uchwała nr LXIV.556.2014, Rada Miasta Zielona Góra , Zielona Góra 2014.
17.  Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, uchwała nr LXVIII.599.2014, Rada Miasta Zielona Góra, Zielona Góra 2014.
18. Osowski S.: Sieci neuronowe do przetwarzania informacji. Oficyna wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2000.