EFEKTYWNOŚĆ INHIBITORA UREAZY NBPT W OGRANICZANIU EMISJI AMONIAKU Z MOCZNIKA I ROZTWORÓW SALETRZANO – MOCZNIKOWYCH (RSM) STOSOWANYCH W MINERALNYM ŻYWIENIU ROŚLIN

Ocena skuteczności inhibitora ureazy NBPT w ograniczaniu emisji amoniaku z mocznika i RSM, nawozów powszechnie stosowanych w mineralnym żywieniu roślin uprawnych, była głównym celem badań doświadczalnych przeprowadzonych w latach 2011-2012 w kilku pomorskich gospodarstwach rolnych. W warunkach doświadczenia polowego, przeprowadzonego na trwałych użytkach zielonych, położonych na madzie średniej pylastej stwierdzono, że po zastosowaniu nawożenia azotowego pod drugi odrost traw, w dawce 60 kg N·ha^-1, straty amoniaku po upływie 4-5 dni od aplikacji nawozów wynosiły: z mocznika -16,0%, z mocznika stabilizowanego inhibitorem NBPT- 4,3% w stosunku do dawki czystego składnika. Zatem można przypuszczać, że wykorzystanie do stabilizacji mocznika inhibitora ureazy NBPT spowodowało redukcję strat amoniaku o około 73%. W  doświadczeniach polowych przeprowadzonych na plantacjach rzepaku ozimego i pszenicy, nawożonych roztworem saletrzano – mocznikowym RSM-28, stwierdzono również, że wzbogacenie nawozu o inhibitor urazy NBPT powoduje wyraźne obniżenie emisji amoniaku. Na plantacji rzepaku ozimego, przy dawce 100 kg N·ha^-1, dodanie inhibitora do roztworu RSM skutkowało redukcją gazowych strat azotu o ponad 50 % w stosunku do strat tego składnika wykazanych w wariancie bez inhibitora. W drugim doświadczeniu przeprowadzonym na poletku z pszenicą ozimą, przy dawce 60 kg N·ha^-1, dodanie do roztworu RSM inhibitora NBPT zmniejszyło straty amoniaku o ponad 80% w stosunku w wariantu nawożenia gdzie inhibitora nie zastosowano. We wszystkich przypadkach obniżenie emisji amoniaku miało również wpływ na zwiększenie masy plonu, co w ostatecznym rachunku zdecydowanie podnosiło nie tylko ekonomiczną ale i ekologiczną efektywność prowadzonej produkcji roślinnej.

Pełny tekst (pdf)

[1]   Erisman J, Bleeker A, Hansen A, Vermeulen A.: Agricultural air quality in Europe and the future perspectives, Atmospheric Environment, vol. 42, 2008, pp. 3209-3217.

[2]   Ferm M., Marcinkowski T., Kieronczyk M., Pietrzak S.: Measurements of ammonia emissions from manure storing and spreading stages in Polish commercial farms, Atmospheric Environment, vol. 36, 2005, pp. 7106–7113.

[3]   Gericke D, Pacholski A, Kage H.: Measurement of ammonia emissions in multi-plot field experiments, Biosystems Engineering, vol. 108, 2011, pp. 164-173.

[4]   Kalda G., Łopuszyńska P.: Analiza zagrożeń środowiska Podkarpacia, Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury, z. 61, 2014, s. 101-117.

[5]   Marcinkowski T.: Emisja gazowych związków azotu z rolnictwa, Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, t. 10, z. 3, 2009, s. 175-189.

[6]   Marcinkowski T., Kierończyk M., Martyna A.: Szacowanie emisji amoniaku z mineralnych nawozów azotowych w świetle wyników doświadczenia polowego, Rozprawy Naukowe i Zawodowe PWSZ w Elblągu, z. 15, 2012, s. 33-40.

[7]   Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1257/2014 z dnia 24 listopada 2014 r., zmieniające rozporządzenie (WE) nr 2003/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie nawozów w celu dostosowania załączników I i IV.

[8]   Namieśnik J, Jamrugiewicz Z.: Fizykochemiczne metody kontroli zanieczyszczenia środowiska, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne,  Warszawa 1998, ss. 462.

[9]   Sanz-Cobena A., Misselbrook T., Arce A., Mingot J., Diez J., Vallejo A.: An inhibitor of urease activity reduces ammonia emissions from soil treated with urea under Mediterranean conditions, Agriculture Ecosystems & Environment, vol. 126, 2008, pp. 243-249.

[10] Sommer SG, Hutchings NJ.: Ammonia emission from field applied manure and its reduction-invited paper, vol. 15, 2001, pp. 1-15.