KLASYFIKACJA PRZYCZYN POŻARÓW I OCENA RYZYKA ICH WYSTĘPOWANIA W OBIEKTACH GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI W ASPEKCIE STRAT EKONOMICZNYCH, EKOLOGICZNYCH I SPOŁECZNYCH

Pożary i zapłony w technologiach gospodarki odpadami to ostatnio często występujące zjawiska. W Polsce dotychczas nie klasyfikowano przyczyn powstawania pożarów w takich instalacjach, chociaż potencjalnie stanowią one zagrożenie ze względu na prowadzoną działalność oraz rodzaj przetwarzanego łatwopalnego surowca. W pracy podjęto próbę klasyfikacji przyczyn powstawania pożaru w obiektach gospodarki odpadami. Na podstawie zaistniałych zdarzeń pożarowych prześledzono ich przyczyny i skutki. Znajomość typowych scenariuszy takich zdarzeń może dopomóc w wyeliminowaniu ich przyczyn oraz ułatwić przeprowadzenie odpowiednich analiz ryzyka. Zasadniczym celem oceny ryzyka jest dostarczenie racjonalnych podstaw do podejmowania wyważonych decyzji dotyczących danego systemu. Pierwszym etapem oceny ryzyka jest tzw. identyfikacja zagrożeń, czyli określenie zdarzeń i sytuacji, które w przyszłości mogą się stać przyczyną pożaru. Kolejnym etapem jest szacowanie ryzyka, czyli proces wyznaczania jego miary.
W przypadku pożaru obiektu gospodarki odpadami miary mogą się odnosić do dóbr materialnych, zdrowia i życia ludzi, zagrożeń środowiskowych (np. w przypadku spalenia się odpadów niebezpiecznych), utraty miejsc pracy. W zależności od posiadanych informacji można stosować różne metody: ilościowe, jakościowe oraz ilościowo-jakościowe. Po wyznaczeniu ryzyka należy go odnieść do przyjętych wcześniej kryterialnych poziomów dopuszczalności. W rezultacie dokonania oceny ryzyka mogą być przedsięwzięte odpowiednie działania zapobiegawcze polegające na redukcji ryzyka pożaru, jego kontrolowaniu i minimalizacji.

Pełny tekst (pdf)

1. Directive 2008/98/EC of the European Parliament and of the Council of 19 November 2008 on waste and repealing certain Directives (Dz.U.UE.L.08.312.3).
2. Generowicz A., Iwanejko R.: Wstępna ocena ryzyka zagrożeń środowiska pracy
3. w technologiach gospodarki odpadami komunalnymi. I Ogólnopolska Konferencja Naukowa w ramach Światowego Dnia Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy. Politechnika Częstochowska i Centralna Szkoła Państwowej Straży Pożarnej
4. w Częstochowie, 22 maja 2014.
5. Generowicz A., Kowalski Z., Makara A.: Ocena technologii spalania odpadów komunalnych z wykorzystaniem koncepcji najlepszej dostępnej technologii BATNEEC. Rynek Instalacyjny, vol. 12, 2013.
6. http://krotoszyn.naszemiasto.pl/tag/pozar-sortowni-odpadow-kobylin.html (dostęp: 21.11.2014).
7. http://naszamlawa.pl/pozar-na-wysypisku-smieci-w-uniszkach-cegielni-uskom-wy-
8. dal-oswiadczenie,news,6885,aktualnosci.html (dostęp: 21.11.2013).
9. http://tvnwarszawa.tvn24.pl/informacje,news,pozar-unieruchomil-spalarnie-w-czaj-
10. ce-kolejny-przestoj,89082.html (dostęp: 21.11.2014).
11. http://wiadomosci.onet.pl/krakow/pozar-sortowni-smieci-kleby-dymu-nad-krako-wem/d35fb (dostęp: 21.11.2014).
12. http://wiadomosci.onet.pl/poznan/miaskowo-ogromny-pozar-w-sortowni-odpadow/ /vsl00 (dostęp: 21.11.2014).
13. http://www.kurierpoludniowy.pl/wiadomosci.php?art=12513 (dostęp: 21.11.2014).
14. http://www.nowiny24.pl/apps/pbcs.dll/tngallery?Site=NW&Date=20140509&Category=FOTWYDARZENIA&ArtNo=509009998&Ref=PH (dostęp: 21.11.2014).
15. Iwanejko R.: O praktycznym stosowaniu jakościowych metod szacowania ryzyka w systemach zaopatrzenia w wodę. Czasopismo Techniczne Politechniki Krakowskiej, nr 8-Ś, 2005.
16. Iwanejko R., Lubowiecka T.: Ryzyko w gospodarce wodno-ściekowej współczesnego zakładu przemysłowego. Ryzyko. Zarządzanie ryzykiem w przedsiębiorstwie. TNOiK, Bydgoszcz 2002.
17. Komorowicz T., Gwadera M., Wojsa P.: Ocena ryzyka wypadku pożaru i wybuchu związanego z obecnością niebezpiecznych czynników chemicznych. Czasopismo Techniczne Politechniki Krakowskiej, nr 1-Ch/2010, Issue 10.
18. Ościłowska B.: Pożary w zakładach zagospodarowania odpadów. Przegląd Komunalny, nr 5/2012.
19. Piwnicki J.: Nowa klasyfikacja przyczyn pożarów obowiązująca w Unii Europejskiej. Samodzielna Pracownia Ochrony Przeciwpożarowej Lasu, Sękocin Stary 2012.
20. PN-N-18002:2000: System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne oceny ryzyka zawodowego.
21. PN-EN 61025:2007: Analiza drzewa niezdatności – wersja angielska.
22. PN-EN ISO 14121-1:2008: Bezpieczeństwo maszyn. Ocena ryzyka. Część 1. Zasady (zastępuje PN-EN 1050:1999).
23. PN-IEC 60300-3-9: Zarządzanie niezawodnością. Przewodnik zastosowań. Analiza ryzyka w systemach technicznych.
24. Rak J.: Podstawy bezpieczeństwa systemów zaopatrzenia w wodę. Komitet Inżynierii Środowiska PAN, t. 28, 2005, s. 133-141.
25. Rak J., Tchórzewska-Cieślak B.: Metody analizy i oceny ryzyka w systemie zaopatrzenia w wodę. Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, 2005, s. 79-102.
26. Raport o występowaniu zdarzeń o znamionach poważnej awarii w 2013 roku. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Warszawa 2014.
27. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 10 października 2013 w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (Dz.U. 2013. 1479).
28. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 grudnia 2002 w sprawie poważnych awarii objętych obowiązkiem zgłaszania do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska (Dz.U. 2003. 5. 58).