PLANTACJA WIERZBY ENERGETYCZNEJ NAWOŻONA OSADAMI ŚCIEKOWYMI

Zwiększające się potrzeby energetyczne przy jednoczesnym zmniejszaniu się ilości zasobów paliw kopalnych wymuszają stosowanie alternatywnych źródeł energii. Najczęstszym jest biomasa. Istotne jest, jak dla każdej uprawy, uzyskanie jak naj-wyższego plonu na jak najmniejszej powierzchni, co można osiągnąć przede wszystkim przez dostarczenie właściwych składników pokarmowych dla roślin w odpowiednich ilościach. Alternatywą dla nawozów mineralnych i organicznych są komunalne osady ściekowe. Problemy z wyczerpywaniem paliw kopalnych oraz systematycznie wzrastającą ilością osadów ściekowych determinują stworzenie wspólnego rozwiązania, jakim może być plantacja wierzby energetycznej, nawo-żona osadami ściekowymi. W opracowaniu dokonano krótkiej charakterystyki wierzby energetycznej i zabiegów agrotechnicznych związanych z jej uprawą. Podano sposoby nawożenia plantacji wierzby energetycznej, ze szczególnym uwzględnieniem nawożenia komunalnymi osadami ściekowymi. Zaprezentowano schemat postępowania ułatwiający dawkowanie osadów ściekowych do gleby, w zależności od stopnia zapotrzebowania roślin na azot i od jego zawartości w glebie. W związku z koniecznością badania każdej dawki nawozowej osadu ściekowego oraz gleby wskazano konkretną metodykę badań gleby i osadów ście-kowych, zgodną z obowiązującym w Polsce prawem, dostosowanym do prawa Unii Europejskiej. Omówiono procedury związane z analizą ilościową i jakościo-wą dotyczącą zawartości metali ciężkich oraz organizmów chorobotwórczych (Salmonella sp., pasożyty jelitowe) osadów ściekowych i gleby. Zaproponowano również stosowanie urządzenia do zbierania i pomiaru wody infiltrującej w warun-kach polowych w celu stałej kontroli składu chemicznego gleby na plantacji wierzby energetycznej nawożonej osadami ściekowymi.

Pełny tekst (pdf)

1.  Grecka K.: Wykorzystanie energii zasobów odnawialnych – nowa dyrektywa. Czy-
     sta Energia, 9, 2009, 14-15.

2.  Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U. Nr 62, poz. 628).

3.  Kaniuczak J., Hajduk E., Puchalski C., Niemiec W., Jasiński T.: Produkcyjność
     biomasy wierzby energetycznej uprawianej na odłogu piaszczystym zrekultywowa-
     nym osadami ściekowymi, [w:] Wybrane aspekty zagospodarowania odpadów orga-
     nicznych a produkcja biomasy wierzby energetycznej, red. J. Kaniuczak, J. Kostec-
     ka, W. Niemiec. Uniwersytet Rzeszowski, Politechnika Rzeszowska, Rzeszów 2005.

4.  Styszko L., Fijałkowska D., Sztyma M.: Wpływ nawożenia kompostem z osadów
     komunalnych na wzrost wierzby energetycznej w 3-letnim cyklu uprawy na glebie
     lekkiej na Pomorzu. Woda – Środowisko – Obszary Wiejskie, 213-217.

5.  Niemiec W., Jasiński T., Kaniuczak J., Zamorska J.: Technologia agromelioracji
     odłogu piaszczystego przy użyciu osadów ściekowych, [w:] Wybrane aspekty zago-
     spodarowania odpadów organicznych a produkcja biomasy wierzby energetycznej,
     red. J. Kaniuczak, J. Kostecka, W. Niemiec. Uniwersytet Rzeszowski, Politechnika
     Rzeszowska, Rzeszów 2005.

6.  Ostrowski J., Gutkowska A.: Model diagnostyczny typowania gruntów przydatnych
     do uprawy roślin energetycznych. Probl. Inż. Rol., 2, 2008, 145-152.

7.  Jackowska I.: Biomasa jako źródło energii. Warszawa 2009.

8.  Kaniuczak J., Błażej J., Jasiński T., Niemiec W., Puchalski C.: Wartość energetycz-
     na jednorocznych pędów wierzby energetycznej uprawianej na agromeliorowanej
     glebie piaszczystej, [w:] Wybrane aspekty zagospodarowania odpadów organicz-
     nych a produkcja biomasy wierzby energetycznej, red. J. Kaniuczak, J. Kostecka,
     W. Niemiec. Uniwersytet Rzeszowski, Politechnika Rzeszowska, Rzeszów 2005.

  9. Tworkowski J., Szczukowski S., Stolarski M.: Produktywność i wartość opałowa
       biomasy wierzby. Czysta Energia, 9, 2005, 17.

10. Ulbrich R. (red.): Energetyczne wykorzystanie biomasy. Politechnika Opolska, Opo-
       le 2005.

11. Błażej J., Błażej. J.: Przydatność różnych siedlisk na obszarze województwa podkar-
       packiego pod uprawę szybkorosnącej krzaczastej formy wierzby. Cz. I. W świetle
       literatury, [w:] Wybrane aspekty zagospodarowania odpadów organicznych a pro-
       dukcja biomasy wierzby energetycznej, red. J. Kaniuczak, J. Kostecka, W. Niemiec.
       Uniwersytet Rzeszowski, Politechnika Rzeszowska, Rzeszów 2005, 157-163.

12. Harasimowicz-Herman G.: Uprawa wierzby krzewiastej – nowe wyzwania, cz. I.
       Czysta Energia, 4, 2005, 21.

13. Harasimowicz-Herman G.: Uprawa wierzby krzewiastej – nowe wyzwania, cz. II.
       Czysta Energia, 5, 2005, 16.

14. Faber A., Kuś J., Matyka M.: Uprawa roślin na potrzeby energetyki. PKPP Lewia-
       tan, Vattenfall AB, Warszawa 2008.

15. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standar-
       dów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz.U. Nr 165, poz. 1359).

16. Kabała C., Karczewska A., Kozak M.: Przydatność roślin energetycznych do rekul-
       tywacji i zagospodarowania gleb zdegradowanych. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu
       Przyrodniczego we Wrocławiu – Rolnictwo, 156, 97-117.

17. Niemiec W., Sobolewska P., Jasiński T.: Wybrane możliwości przyrodniczego
       zagospodarowania osadów ściekowych. Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszow-
       skiej, 240, 2007, 63-72.

18. Sikorski M., Bauman-Kaszubska H.: Wybrane problemy gospodarki osadami ście-
       kowymi na terenach wiejskich. Inżynieria Ochrony Środowiska, 11, 3, 2008,
       343-353.

19. Dmochowska H. (red.): Rocznik statystyczny województw 2012. Zakład Wydaw-
       nictw Statystycznych, Warszawa 2012.

20. Dyrektywa Rady 75/442/EEC z dnia 15 lipca 1975 r. w sprawie odpadów (tzw. Dy-
       rektywa Ramowa), znowelizowana dyrektywą Rady 91/156/EEC, dyrektywą Rady
       91/692/EEC oraz decyzją Komisji 96/350/EC (tekst pierwotny: OJ L 194 25.07.75,
       p. 39).

21. Dyrektywa Rady 86/278//EEC z dnia 12 czerwca 1986 r. w sprawie ochrony środo-
       wiska, a szczególnie gleb, przy stosowaniu osadów ściekowych w rolnictwie znowe-
       lizowana dyrektywą Rady 91/692/EEC (tekst pierwotny: OJ L 181 04.07.86 p. 6).

22. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 lipca 2010 r. (Dz.U. z 2007 r. Nr 39,
       poz. 251 z późn. zm.) w sprawie komunalnych osadów ściekowych.

23. Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz.U. z dnia
       22 lutego 1995 r.).

24. Ustawa z dnia 26 lipca 2000 r. o nawozach i nawożeniu (Dz.U. z dnia 24 październi-
       ka 2000 r.).

25. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z dnia 20
       czerwca 2001 r.).

26. Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym
       odprowadzaniu ścieków (Dz.U. z dnia 13 lipca 2001 r.).

27. Ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
       (Dz.U. z dnia 10 maja 2003 r.).

28. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 28 maja 2008 r. w spra-
       wie metod i sposobu ustalania ilości zebranych roślin energetycznych.

29. Augustynowicz J., Pietkiewicz S., Kalaji M.H., Russel S.: Wpływ nawożenia osa-
       dem ściekowym na wybrane parametry aktywności biologicznej gleby oraz wydaj-
       ności aparatu fotosyntetycznego słonecznika bulwiastego (Helianthus tuberosus L.).
       Woda – Środowisko – Obszary Wiejskie, 10, 2 (30), 7-18.

30. Jakość gleby. Oznaczanie pH. PN-ISO 10390:1997.

31. Kaniuczak J., Niemiec W., Właśniewski S., Zamorska J., Jasiński T., Hajduk E.:
       Wybrane właściwości osadów ściekowych zastosowanych do agromelioracji odłogu
       piaszczystego, [w:] Wybrane aspekty zagospodarowania odpadów organicznych
       a produkcja biomasy wierzby energetycznej, red. J. Kaniuczak, J. Kostecka,
       W. Niemiec. Uniwersytet Rzeszowski, Politechnika Rzeszowska, Rzeszów 2005.

32. Krzywy E., Krzywy J.: Optymalizacja właściwości nawozowych odpadów pocho-
       dzenia organicznego w wyniku ich kompostowania, [w:] Wybrane aspekty zagospo-
       darowania odpadów organicznych a produkcja biomasy wierzby energetycznej, red.
       J. Kaniuczak, J. Kostecka, W. Niemiec. Uniwersytet Rzeszowski, Politechnika Rze-
       szowska, Rzeszów 2005.

33. PN-R 04031: Analiza chemiczno-rolnicza gleby. Pobieranie próbek.

34. Cygański: Metody spektroskopowe w chemii analitycznej. WNT, Warszawa 1997.

35. PN-ISO 6579: Mikrobiologia. Ogólne zasady metod wykrywania pałeczek Salmo-
       nella, 1998.

36. PN-Z-19000-4: 2001: Jakość gleby. Ocena stanu sanitarnego. Wykrywanie jaj paso-
       żytów jelitowych Ascaris, Lumbricoides i Trichuris trichura.

37. Niemiec W.: Prawo ochronne nr 64580 na wzór użytkowy pt. Urządzenie do zbiera-
       nia i pomiaru infiltrującej wody w warunkach polowych. Urząd Patentowy Rzeczy-
       pospolitej Polskiej, Warszawa 2009.

38. PN-EN ISO 5667-13:2011: Jakość wody – Pobieranie próbek – Część 13: Wytyczne
       dotyczące pobierania próbek osadów z oczyszczalni ścieków i stacji uzdatniania
       wody.

39. Szczepaniak W.: Metody instrumentalne w analizie chemicznej. PWN, Warszawa
       1999.