GĘSTOŚĆ ROZTWORÓW PIROFOSFORANU SODU I HEKSAMETAFOSFORANU SODU

Roztwory pirofosforanu sodu i heksametafosforanu sodu w wodzie destylowanej są stosowane jako dyspergenty podczas analizy granulometrycznej gruntów, w których zachodzi koagulacja. W metodzie areometrycznej do określenia procentowej zawartości drobnych cząstek konieczna jest znajomość gęstości roztworu stosowanego do przygotowania zawiesiny gruntowej. Gęstość roztworów i zawiesin gruntowych jest mierzona areometrem. Do badania gęstości użyto trzech różnych areo-
metrów wykalibrowanych przy pomiarze znanej gęstości wody destylowanej
w różnych temperaturach. Zgodnie z zaleceniami norm geotechnicznych przygotowano roztwory pirofosforanu sodu i heksametafosforanu sodu. Badano roztwory pirofosforanu sodu o stężeniu 1, 2 i 3 g/l, heksametafosforanu sodu o stężeniu 2
i 4 g/l w temperaturze od 15,5 do 30°C.

Zależność gęstości roztworów pirofosforanu sodu i heksametafosforanu sodu
w wodzie destylowanej jest podobna do zależności znanych z literatury gęstości roztworów chlorku sodu i wody destylowanej. Ponieważ zależność gęstości badanych roztworów pirofosforanu sodu i heksametafosforanu sodu od temperatury nie jest liniowa, współczynnik rozszerzalności objętościowej, podobnie jak wody destylowanej, nie jest stały. Wyniki badań mogą być pomocne do wprowadzania poprawki temperaturowej podczas analizy areometrycznej zawiesin gruntowych.

Pełny tekst (pdf)

[1] Kubrak J.: Hydraulika techniczna. Wydawnictwa SGGW, Warszawa 1998.

[2] Mizerski W., Nowaczek W.: Tablice fizyczno-astronomiczne. Wydawnictwo Ada-
       mantan, Warszawa 1995.

[3] PKN-CEN ISO/TS 17892-4: Badania geotechniczne. Badania laboratoryjne grun-
       tów. Część 4: Oznaczenia składu granulometrycznego. PKN, Warszawa 2009.

[4] PN-88/B-04481: Grunty budowlane. Badania próbek gruntu. PKN, Warszawa 1988.