PRZEMYSŁ MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH NA PRZEŁOMIE XIX I XX WIEKU W PRZEMYŚLU I OKOLICY

Artykuł podejmuje zagadnienia o tematyce przemysłu budowlanego na przełomie XIX i XX wieku w Przemyślu i okolicy. Opierając się na przeprowadzonych badaniach terenowych, badaniach archiwalnych oraz studiach literatury, został omówiony przemysł budowlany ze szczególnym uwzględnieniem charakterystyki zakładów i firm, takich jak: cegielnie, tartaki, wapienniki, działających w badanym okresie. Odnalezione źródła pozwoliły nakreślić historyczny stan strefy przemysłowej miasta na przełomie wieków. Na podstawie przyjętej metodyki badań zaistniały przesłanki do podania kierunków rozwoju przestrzennego miasta, uwarunkowanych budową nowych zakładów produkcyjno-rzemieślniczych. Poddano opisowi używane w ówczesnym czasie maszyny, urządzenia i linie technologiczne. Przybliżono architekturę przemysłową i towarzyszące jej zabudowania. Mimo że artykuł został ukierunkowany na przemysł materiałów budowlanych, przedstawiono również kolejnych właścicieli, którzy wnieśli liczący się wkład w rozwój ośrodka miejskiego. Na przykładzie badanego ośrodka wykazano, że przełom XIX i XX wieku zaznaczył się powstawaniem nowych dzielnic miejskich. Zaistniałe wydarzenia historyczne oraz zmieniające się formacje społeczno-polityczne niosły ze sobą zmiany właścicieli, przebudowy obiektów, modernizację technologii oraz również likwidację produkcji. W artykule zaakcentowano także te budowle przemysłowe, które w wyniku zdarzeń historycznych zostały opuszczone, a następnie stopniowo rozebrane.

Pełny tekst (pdf)

1.   Dalecki M.: Przemyśl w latach 1918-1939. Przestrzeń, Ludność, Gospodarka. Archi-
      wum Państwowe w Przemyślu, Przemyśl 1999.

2.   Forster F.: Twierdza Przemyśl. Dom Wydawniczy „BELLONA”, Warszawa 2000.

3.   Księga adresowa przemysłu, handlu i finansów, opr. inż. A.R. Sroka. Ministerstwo
      Przemysłu i Handlu, al. Ujazdowskie 37, Warszawa 1922.

4.   Skorowidz Przemysłowo-Handlowy Królestwa Galicji. Lwów 1906.

5.   Szabaga J., Sarkandy A.: Saga Rodu Bystrzyckich. Muzeum Narodowe Ziemi Prze-
      myskiej, Przemyśl 2010.